Wat doet de RvA?

Arbitrage is een in de wet verankerde vorm van rechtspraak en is bij uitstek geschikt om conflicten op praktische wijze op te lossen met een zo groot mogelijk draagvlak. Naast arbitrage biedt de RvA ook andere methoden om geschillen te voorkomen of, als dat niet lukt, onnodige escalatie te vermijden.

Inhoud

> escalatie voorkomen
> wanneer naar de rva?
> deskundigheid als fundament
> onafhankelijk en transparant
> voortvarend maatwerk
> professionele standaarden

Escalatie voorkomen

Een AdviesRaad (raad van deskundigen) bijvoorbeeld kan bij grote projecten optreden als klankbord voor partijen en kan adviseren, bemiddelen en zo nodig snel beslissen. Voor partijen die tijdens een project snel een advies of uitspraak nodig hebben, zijn er allerlei mogelijkheden, zoals het Fast Track Bindend Advies, de spoedplaatsopneming, het kort geding of bijvoorbeeld de spoedbodemprocedure.
(Meer over het voorkomen van escalatie op succesvol bouwen vraagt om preventie en de-escalatie.)

Wanneer naar de rva?

Iedereen die met een (dreigend) bouwgeschil wordt geconfronteerd, kan dat aan de RvA voorleggen, mits de andere partij in dat geschil het daarmee eens is. Meestal is dit al in de overeenkomst of algemene voorwaarden vastgelegd. Als dat niet zo is dan kunnen partijen het alsnog samen (schriftelijk) afspreken.
In plaats van overheidsrechters doen deskundige en onafhankelijke arbiters een uitspraak over een geschil. Zij oordelen, net als de gewone rechter, volgens de regels van het recht. Hun uitspraak, het vonnis, heeft dezelfde rechtskracht als een vonnis van de gewone rechter.
Of het geschil nu gaat over de uitvoering van een verkeerstunnel, over de oplevering van een woning of over de technische installatie van een bedrijfspand: partijen die er in de bouw samen niet uitkomen, kiezen vaak voor de RvA om recht te spreken. In 2019 en in 2020 maakten partijen bij de RvA in totaal ruim 1.200 bouwgeschillen aanhangig.

Deskundigheid als fundament

Een groot voordeel van arbitrage ligt in de direct beschikbare deskundigheid, uiteraard op bouwrechtelijk en bouwtechnisch gebied maar ook van bouwprocessen en bouwprojecten. Die projectmatige kennis is van toegevoegde waarde bij voorkomen van een geschil of het beoordelen ervan.
De RvA beschikt over ruim honderd arbiters. Tachtig daarvan hebben een bouwkundige achtergrond. Zij worden voorgedragen door opdrachtgevers (Rijksoverheid, Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNG en Aedes, het overkoepelend orgaan van Woningcorporaties), opdrachtnemers (Bouwend Nederland) en adviseurs (architecten en ingenieurs: BNA, KIVI en NLingenieurs). De overige twintig arbiters zijn jurist en vrijwel altijd afkomstig uit de rechterlijke macht, net als de voorzitter van de RvA.
De combinatie van al hun deskundigheden en vaardigheden vormt het fundament onder de RvA.
(Meer over de organisatie van de RvA op over de rva.)

Onafhankelijk en transparant

In ieder geschil worden die arbiters benoemd van wie deskundigheid, ervaring en kennis het beste aansluiten op het onderwerp van dat geschil. Ze mogen vanzelfsprekend geen enkele band hebben met de betrokken partijen, daarvoor tekenen ze ook. Ze worden benoemd door de voorzitter van de RvA, waarbij partijen ook nog eens gemotiveerd bezwaar kunnen maken tegen de keuze voor een bepaalde arbiter.
Arbiters worden altijd bijgestaan door een secretaris-jurist. In geschillen die door drie arbiters worden behandeld, wordt (ook) een arbiter-jurist benoemd. Zo wordt efficiënte arbitrale rechtspraak van hoge kwaliteit geleverd.
Onderdeel van de transparante werkwijze is verder dat de RvA alle uitspraken (geanonimiseerd) publiceert op raadvanarbitrage.info.
(Meer over de voordelen van arbitrage op de unieke kracht van arbitrage.)

Voortvarend maatwerk

De inzet van arbiters waarvan de deskundigheid toegesneden is op het soort geschil betekent dat er geen vervolg-deskundigen nodig zijn. Dat maakt een voortvarende werkwijze mogelijk, waardoor vertraging en kosten zo beperkt mogelijk blijven.
De zittingen worden meestal in de buurt van de bouwlocatie gehouden, zodat arbiters zo nodig de technische geschilpunten kunnen bezichtigen. Geschillen waarin dat niet nodig is, worden centraal in Nederland, in Utrecht, gehouden. Op verzoek van partijen, kan – zonder meerkosten – de zitting in de buurt van hun woonplaats worden gehouden.
Verder kunnen partijen zelf bepalen hoe ze de procedure inrichten, bijvoorbeeld in de te hanteren termijnen. Of in de keuze van arbiters: die kan de RvA maken, maar ze kunnen dat ook zelf doen, bijvoorbeeld bij een voorkeur voor specifieke deskundigen. Partijen zijn, kortom, meer baas over hun eigen proces.
(Meer over de mogelijkheden van maatwerk op de RvA maakt maatwerk mogelijk.)

Professionele standaarden

De professionele standaard bevat best practices en aanbevelingen voor arbiters van de RvA. Het is een levende kwaliteitsnorm die RvA en arbiters in samenspraak hebben ontwikkeld en regelmatig actualiseren. Daarmee laten zij zien wat goede arbitrale rechtspraak is en hoe zij hun verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het handelen als arbiters gezamenlijk invullen.
Voor een deel gaat het om handhaving van het huidige kwaliteitsniveau, voor een ander deel om verbeteringen op het gebied van deskundigheid, snelheid, bejegening van rechtzoekenden en de aandacht en tijd die aan een zaak worden besteed.
In de professionele standaard komen onderwerpen aan de orde die direct het werk van arbiters raken, zoals de regie over geschillen en de afdoening ervan. Maar er zijn ook standaarden voor de omstandigheden waaronder arbiters hun werk doen. Bijvoorbeeld over opleiding en juridische en logistieke ondersteuning.
De RvA ziet de standaarden als een leidraad voor het faciliteren van arbiters. Het bestuur van de RvA verbindt zich aan de gepubliceerde standaarden en geeft daarmee aan randvoorwaarden te willen scheppen waardoor arbiters hun werk goed kunnen doen.